Joods gedenkteken Breestraat

De Beverwijkse joodse gemeenschap verkreeg in 1809 een officiële status en kocht een jaar later een gebouw in de Breestraat aan om als synagoge in te richten. In 1864 werd een nieuwe synagoge aan de Breestraat in gebruik genomen. Tijdens de tweede wereldoorlog verging het de Beverwijkse Joden niet anders dan de joden in de overige bezette landen in Europa. In maart 1942 kregen zij van de Duitse bezetter het bevel om naar Amsterdam te verhuizen, vanwaar zij naar Westerbork en de concentratiekampen in Oost-Europa werden gedeporteerd en vermoord. Slechts enkele kwamen terug. De joodse gemeente in Beverwijk was door de oorlog zo klein geworden, dat deze in 1947 bij de Haarlemse gemeente werd gevoegd. Een ‘minjam’ ofwel een joodse gemeente moet namelijk uit minstens tien joodse mannen bestaan die ouder zijn dan twaalf jaar. De synagoge in Beverwijk, waarvan het interieur tijdens de bezetting was vernield, werd gekocht en vervolgens afgebroken. Ter herinnering aan de synagoge en de joodse gemeenschap werd in 1977 op initiatief van Jan van der Linden een gedenkteken onthuld. De ondernemer Han Lokhorst tekende voor het ontwerp. De twee helften symboliseren de tweedeling in de joodse gemeenschap door de gruwelijke oorlog. Een tussenstuk verbindt de helften weer. De leerlingen van de Stichting Samenwerkingsverband Praktijkopleiding Bouw Regio IJmond verkregen de op dracht dit monument te onderhouden. Het idee hierachter was om jongeren met hun neus op de gevolgen van discriminatie te drukken.

Bron: Blik op Beeld, Tekstbureau Zonneveld & Thöne i.o.v. gemeente Beverwijk, 2006.
Foto en bewerking: Co Backer